Lede van die burgerregte-organisasie AfriForum het Woensdag buite die Pretoria-Noordse landdroshof teen die dubbele standaarde betoog waarmee rasvoorvalle in Suid-Afrika hanteer word. Foto: Verskaf.
Daar het onlangs in een week drie voorvalle in een gebied plaasgevind waar motoriste van verskillende rasse deurgeloop het. Die feit dat net die een voorval waar wit mense oortree het aan die groot klok gehang is, getuig van dubbele standaarde rakende ras in Suid-Afrika, skryf Kallie Kriel, uitvoerende hoof van AfriForum.
Die Montana-omgewing aan die noorde van Pretoria het die afgelope dekade geweldige uitbreiding ondergaan. Die gebied is veral gewild vir sy warmer klimaat as die res van Pretoria.
Aan die begin van Augustus vanjaar – 3 Augustus om presies te wees – het die Montana-omgewing se bekendheid om die verkeerde rede verder gegroei. Op dié dag het daar ’n onderonsie by die plaaslike KFC se deurrylaan ontstaan. Die insittendes van drie voertuie was betrokke: een met ’n swart gesin, die Sono’s, en die ander twee met vyf wit mans. Dit wat daar plaasgevind het, sal deur alle regdenkende mense veroordeel word. Ook AfriForum veroordeel geweld soos hierdie deurlopend en sonder skroom, ongeag die ras van die oortreder of slagoffer. Die feit dat die slagoffers volgens mediaberigte swart was en die aanvallers wit, het binne reëls wat in Suid-Afrika se openbare debat geld vanselfsprekend beteken dat dit ’n rassistiese voorval was. Fikile Mbalula, die minister van polisie, die meeste media en die sogenaamde “black Twitter” het die KFC-gebeure dermate tot een van die grootste nasionale nuusgebeure verhef dat dié voorval vir ’n paar dae die hoofstorie op sosiale media was.
Slegs drie dae later het nog ’n onderonsie tussen motoriste in die Montana-omgewing plaasgevind. Dié keer was dit ’n minibustaxi wat vir Carel Kruger, wat alleen in sy voertuig gery het, van die pad af gedwing het. Twee van die taxi se insittendes het daarna vir Kruger herhaaldelik met ’n baksteen bygedam. Twee metropolisielede wat die gebeure gadegeslaan het, het geweier om Kruger te help – selfs toe die baksteenhoue direk voor hulle aangehou het om op Kruger neer te val. As Kruger nie weggehardloop het nie sou hy waarskynlik vandag dood gewees het. Kruger se groot sonde was dat hy dit durf waag het om vir ’n taxi wat op ’n gevaarlike wyse voor hom ingery het, te toet en ligte te flits.
Die feit dat die slagoffer wit was en die aanvallers, asook die twee metropolisielede wat nie wou help nie, swart was, het volgens die reëls wat in die Suid-Afrikaanse debat oor hierdie soort voorval geld dié keer gedikteer dat dit nie ’n rassevoorval was nie. Die minister van polisie, die meeste mediabronne en die sogenaamde “black Twitter” het geswyg oor dié voorval. Inteendeel, ’n Afrikaanse kommentator wat gereeld op sosiale media van hom laat hoor, het dadelik aangevoer dat dit nie ’n rassevoorval was nie, aangesien daar baie voorvalle was waar swart mense mekaar in taxi-geweld aanval. As hy eerlik was met sy kommentaar, sou hy ook oor die KFC-voorval moes erken dat daar ook gevalle sou wees waar wit mense in ’n onderonsie met ander wit mense kon wees by ’n kitskosrestaurant. Die dubbele standaarde wat oor rassevoorvalle in Suid-Afrika geld, verblind hom egter te veel om konsekwent te wees.
Slegs vier dae ná die Kruger-aanranding is Carine van Staden, ’n ongewapende wit vrou, in nog ’n padwoedevoorval in dieselfde omgewing deur ’n swart korporaal in die Suid-Afrikaanse Weermag (wie se naam nie bekend gemaak is nie) in die bors geskiet. Van Staden se long het platgeval en sy moes agt dae in die hospitaal deurbring. Gerugte het die rondte gedoen dat dae ná die voorval die polisie steeds nie ’n verklaring by Van Staden afgeneem het nie en niemand is in hegtenis geneem nie. Anders as met die KFC-voorval het Mbalula, die meeste mediabronne en “black Twitter” nie ’n woord oor dié saak gerep nie.
Benewens die genoemde voorvalle is daar nog talle ander voorbeelde van die dubbele standaarde wat geld rakende ras. So is die destyds onbekende Penny Sparrow tereg beboet vir haar onaanvaarbare uitlatings, maar die Gautengse staatsamptenaar Velaphi Khumalo het met ’n ligte tik oor die vingers weggekom oor hy gesê het wit mense moet doodgemaak word soos Hitler met die Jode gedoen het.
Hierdie dubbele standaarde wat rassevoorvalle in Suid-Afrika betref, veroorsaak net verdere polarisasie – tot nadeel van almal wat soos AfriForum glo dat wedersydse erkenning en respek tussen gemeenskappe bevorder moet word. Aan die een kant wek die feit dat byna elke voorval waar ’n wit mens hom wangedra tot nasionale nuus verhef word, die valse indruk dat wit mense oor die algemeen geharde rassiste is. Dit lei natuurlik tot ’n uiters negatiewe beeld van wit mense onder baie swart mense. Aan die ander kant lei die eensydige hantering van rassevoorvalle tot ’n verharding van houdings onder wit mense. Die keelvolfaktor onder wit mense wat voortvloei uit die feit dat die meeste van hulle voortdurend onskuldig in die beskuldigdebank geplaas word, skep die voorwaardes vir verdere konflik.
Die tyd het aangebreek dat die stille meerderheid vanuit alle bevolkingsgroepe – wat wil toesien dat ’n samelewing bestaan met wedersydse erkenning tussen mense – hul stemme moet laat hoor teen die dubbele standaarde wat om ras bestaan.
My voorstel oor hoe dit gedoen kan word, is soos volg:
Swart mense kan wedersydse respek bevorder deur hulle nie deur “black Twitter” en mense soos Mbalula op sleeptou te laat neem nie. Natuurlik het hulle die volste reg om die KFC-voorval te veroordeel, maar dit sal ’n reusestap wees as plaasmoorde en aanvalle soos op Kruger met dieselfde ywer veroordeel kan word.
Wit mense sal (soos wat die meeste reeds doen) deur hul eie gedrag moet toesien dat voorvalle soos wat by KFC gebeur het, nie plaasvind nie. Sulke voorvalle benadeel alle wit mense. Wit mense moet geweld teenoor swart mense veroordeel en met dieselfde selfvertroue nie swyg oor die onreg wat hulle aangedoen word deur die dubbele standaarde wat geld nie. AfriForum het juis vreedsaam betoog by die hofsaak van die beskuldigdes wat Carel Kruger aangerand het, om te help dat dubbele standaarde uitgewys word en seker te maak dat geweld soos dié teen Kruger en plaasmoorde met dieselfde ywer as ander geweld veroordeel word.
Om dubbele standaarde oor ras in die kiem te smoor, is in ons almal se belang.
